dr Marta Rusek

Literaturoznawczyni i dydaktyk literatury z doświadczeniem nauczycielskim. Obecnie starszy wykładowca w Katedrze Polonistycznej Edukacji Nauczycielskiej na Wydziale Polonistyki UJ.

Zajmuje się zarówno nowoczesną dydaktyką, jak i badaniem literatury przełomu poprzednich stuleci i XX wieku. Autorka publikacji naukowych i poradników metodycznych dla nauczycieli. Szczególnie interesuje się literacką antropologią szkoły; przekształceniami w edukacji polonistycznej, które wynikają z przemian cywilizacyjnych i kulturowych, a także problemami związanymi z tożsamością szkolnej polonistyki. Działalnością badawczą obejmuje także takie zagadnienia, jak:  praktyki i strategie odbioru literatury (w tym hipertekstów literackich), relacje ikonosfery i logosfery w kształceniu polonistycznym, stereotypy w edukacji i kulturze. 

 

Ważniejsze publikacje (książki i artykuły):

  • Miniaturowe światy. Z dziejów jednoaktówki w Młodej Polsce, Kraków 2007.
  • Barwy epok. (Kultura i literatura. Nauka o języku). Seria poradników dla nauczycieli wydawana w latach 2002-2008.
  • Ikoniczne i literackie teksty w przestrzeni nowoczesnej dydaktyki, red. A. Pilch, M. Rusek, Kraków 2015.
  • „W duszę, jak w tę oto izbę, zajrzeć nie można" – „Wnętrze" Maurice'a Maeterlincka, w: Od realizmu do preekspresjonizmu. Lektury polonistyczne, red. G. Matuszek, Kraków 2001.
  • W głąb człowieka i w głąb natury. »Salamandra« Kazimierza Przerwy-Tetmajera, w: Poezja Kazimierza Tetmajera. Interpretacje, red. A. Czabanowska-Wróbel, P. Próchniak,  M. Stala, Kraków 2003.
  • Lekcje polskiego – typy i struktura, w: Polonista w szkole. Podstawy kształcenia nauczyciela polonisty, red. A. Janus-Sitarz, Kraków 2004.    
  • Kwestia stylu. Refleksje o tożsamości polonisty i stylach nauczania, w: Doskonalenie  warsztatu nauczyciela polonisty,  red. A. Janus-Sitarz, Kraków 2005.
  • Wobec tradycji. O historii literatury w nowych podręcznikach do języka polskiego w szkole  średniej, w: Metodyka a nauka o literaturze i nauka o języku, praca zbior. pod red. D. Michułki i K. Bakuły, Wrocław 2005.
  • Zwielokrotnienie i pustka – zagadka „Więźnia zwierciadeł",  w:  Poezja Leopolda Staffa. Interpretacje,  pod red. A. Czabanowskiej-Wróbel, P. Próchniaka, M. Stali, Kraków 2005. 
  • Alicja w krainie liternetu, w: Kompetencje nauczyciela polonisty we współczesnej szkole,  red. E. Bańkowska i A. Mikołajczuk, Warszawa 2006.
  • Twarze i gęby Mickiewicza w nowych podręcznikach do liceum, w: Adam Mickiewicz. Dwa wieki kultury polskiej. Studia, pod red. K. Maciąga i M. Stanisza, Rzeszów 2007.
  • Polonisty praca w podstaw. Nauczanie polskiego dzisiaj – kilka pytań i problemów, w: Edukacja humanistyczna, red. L. Jazownik, M. Sinica, „Rocznik Naukowo-Dydaktyczny", t. 5, Zielona Góra 2007.
  • Przed monitorem i z książką. Polonistyczna edukacja w dobie multimediów, w: Szkolne spotkania z literaturą, red. A. Janus-Sitarz, Kraków 2007.
  • Polonista wobec hipertekstów literackich, w: Szkolne spotkania z literaturą, red. A. Janus-Sitarz, Kraków 2007.
  • Uchylić drzwi w świat nieznanego. Symboliczny, nastrojowy, poetycki dramat w jednym akcie, w: Krótkie formy dramatyczne, red. H. Ratusza, R. Sioma, Toruń 2007.
  • Polonista wobec „literatury Sieci". Kłopoty z czytaniem i problemy z interpretacją hipertekstu, w: Teksty kultury w szkole, red. B. Myrdzik, L. Tymiakin, Lublin 2008.
  • Stałość i zmiana – o kłopotach z wartościowaniem szkolnej lektury w dobie płynnej nowoczesności, w: Wartościowanie a edukacja polonistyczna, red. A. Janus-Sitarz, Kraków 2008.
  • Wokół Achilleis Stanisława Wyspiańskiego, w: Stanisław Wyspiański. W labiryncie świata, myśli i sztuki, red. A. Czabanowska-Wróbel, Kraków 2009.
  • Oswajanie obcości i dostrzeganie różnicy. O arcydziełach na lekcjach języka polskiego  – na przykładzie „Wesela", w: Edukacja polonistyczna wobec trudnej współczesności, red. A. Janus-Sitarz, Kraków 2010.
  • Idiom Masłowskiej?, w: Szkolna lektura bliżej teraźniejszości, red. Anna Janus-Sitarz, Kraków 2011
  • W cieniu belfra idealnego. Uwag kilka o literackich obrazach nauczycieli¸ w: Etyka nauczyciela,  red. M. Bajan, S. Żurek, Lublin 2011.
  • Ukształcić człowieka". Aleksandra Świętochowskiego poglądy na edukację, w: Aleksander Świętochowski, red. K. Stępnik, M. Gabryś, Lublin 2011.
  • Twórczość – mity szkolne i codzienność, w: Twórczość i tworzenie w edukacji polonistycznej, red. A. Janus-Sitarz,  Kraków 2012.
  • Czytanie jako podróż – perspektywa edukacyjna,  „Edukacja"2012, nr 2.
  • Hipertekst i praktyka nauczania, w: „Z Teorii i Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego", red. H. Synowiec, Katowice 2012.
  • Szkoła jako miejsce antropologiczne. Świadectwa literackie, w: Nowoczesność w polonistycznej edukacji. Pytania, problemy, perspektywy, red. A. Pilch, M. Trysińska, Kraków 2013.   
  • Literacka antropologia szkoły przełomu XIX i XX w. Rekonesans, „Ruch Literacki" 2014, z. 1.
  • O wyjściu z cienia. Dlaczego Amelia Hertzówna budzi dziś zainteresowanie badaczy?, w: Literatura niewyczerpana. W kręgu mniej znanych twórców polskiej literatury lat 1863-1914, red. K. Fiołek, Kraków 2014.
  • Język polski jako hybryda. O przedmiocie szkolnym i jego reorganizacji , w: Polonistyka dziś – kształcenie dla jutra,  red. K. Biedrzycki, W. Bobiński, A. Janus-Sitarz, R. Przybylska, Kraków 2014.  
  • Wprowadzenie,  w: Ikoniczne i literackie teksty w przestrzeni nowoczesnej dydaktyki, red. A. Pilch, M. Rusek, Kraków 2015.
  • Kulturowa zmienność przedstawień. Rozważania o motywie wiosny w tekstach ikonicznych i literackich, w: Ikoniczne i literackie teksty w przestrzeni nowoczesnej dydaktyki, red. A. Pilch, M. Rusek, Kraków 2015.
  • W poszukiwaniu baśni o współczesności. „Wroniec” Jacka Dukaja i „Jak zostałam wiedźmą” Doroty Masłowskiej, w: (Przed)szkolne spotkania z lekturą, red. B. Niesporek-Szamburska, M. Wójcik-Dudek, A. Zok-Smoł, Katowice 2015.
  • Witalizm duszy i witalizm ciała? Doświadczenie młodości w „Spowiedzi motyla” Janusza Korczaka i „Zmorach” Emila Zegadłowicza, w: Młodopolski witalizm. Modernistyczne witalizmy, red. A. Czabanowska-Wróbel, Urszula M. Pilch, Kraków 2016.
  • Pedagogini – literacka figura wyobcowania, „Ruch Literacki” 2016, nr 1 (334)
  • Niewysłuchany krzyk. Infantylizm á rebours w powieściach Magdaleny Tulli, w: Światy dzieciństwa. Infantylizacje w literaturze i kulturze, red. M. Chrobak, K. Wądolny-Tatar, Kraków 2016.
  • Wizje i rewizje edukacji polonistycznej. Wstępne rozpoznania, w: Edukacja polonistyczna jako zobowiązanie. Powszechność i elitarność polonistyki, red. E. Jaskółowa, D. Krzyżyk, B. Niesporek-Szamburska, M. Wójcik-Dudek, przy współpracy D. Jagodzińskiej i A. Zok-Smoły. Katowice 2016, t. 1.

Publikacje

Ikoniczne i literackie teksty w przestrzeni nowoczesnej dydaktyki

Seria: Narracje w Edukacji

ISBN: 978-83-233-3905-2

rok: 2015

stron:286

 

Pod redakcją: Marta Rusek, Anna Pilch

 

 

Niniejsza książka ma olbrzymie znaczenie, bo wychodzi naprzeciw najbardziej naglącym potrzebom współczesnej dydaktyki języka polskiego. Z jednej strony pozwala nauczycielom  lepiej przygotować uczniów do zdania nowej matury, ale z drugiej – pogłębia rozeznanie w specyfice współczesnej kultury, w coraz większym stopniu synkretycznej, zacierającej granice między tradycyjnymi gatunkami i rodzajami sztuk.

Mamy w tej monografii do czynienia z całym zespołem niezwykle interesujących propozycji analityczno-interpretacyjnych, przekonujących, że uniwersalne procedury interpretacyjne umożliwiają pogłębione rozumienie różnych tekstów kultury: zarówno werbalnych, jak i wizualnych. Ikoniczne i literackie teksty w przestrzeni nowoczesnej dydaktyki dowodzą, że nowoczesna dydaktyka nie jest bezradna wobec wyzwań współczesności i ma bardzo dużo do zaoferowania studentom filologii polskiej i nauczycielom, by ich trud wprowadzania młodego pokolenia w kulturę narodową i ogólnoludzką, w przestrzeń edukacji humanistycznej był jak najbardziej owocny, bo uwzględniający zmianę paradygmatu kulturowego.

Z recenzji prof. dr hab. Grażyny Tomaszewskiej.

„Równouprawniona” lektura tekstów literackich i ikonicznych, rozumiana w wymiarze komplementarnego czytania, umiejętności interpretowania, tekstu powinna otwierać współczesnemu młodemu odbiorcy świata kultury, literatury i sztuki nowe horyzonty na poszukiwanie nowego sensu, uruchamiać mechanizmy nowego widzenia i nowej wrażliwości na odbiór sztuk.

Książka skupia zatem uwagę na relacjach tekst ikoniczny–tekst literacki, lub raczej w szerszym rozumieniu tekst werbalny–tekst wizualny, by uświadomić, iż temat, problem, myśl, emocję, wrażenie można zapisać i wyrazić w różnych językach sztuki, a współczesna skłonność do mieszania języków, czynienie odstępstw od niegdyś panujących reguł, zmusza także do redefinicji pojęć: interpretacja–sens–znaczenie.

Z Wprowadzenia prof. dr hab. Anny Pilch.

 

Zobacz spis treści: https://www.wuj.pl/page,spistresci,prodid,2574,katid,38.html

Miniaturowe światy. Z dziejów jednoaktówki w Młodej Polsce

Wydawnictwo: Księgarnia Akademicka, Wrzesień 2007

ISBN: 978-83-7188-839-7

Liczba stron: 336

Lekceważąc tradycyjny wymóg odpowiedniej długości fabuły, forma krótka pojawiła się u schyłku XIX wieku, by pokazać takie sytuacje, które nie mieszczą się w przyjętych normach konfliktu międzyludzkiego. Ten typ pisania dla teatru, który na scenę wprowadził Maeterlinck i Strindberg, zyskał szczególne znaczenie w epoce modernizmu, utrwalając pozycję jednoaktówki jako jednej z form alternatywnych wobec tradycyjnej dramaturgii. Biorąc pojedynczą scenę za swój podstawowy model, forma krótka ujawnia siły ważniejsze od relacji międzyludzkich oraz ukazuje istotę wielorakich związków człowieka ze światem, o czym najlepiej przekonują wybrane przez autorkę przykłady sztuk młodopolskich i współczesnych.

Więcej >