Katedra Polonistycznej Edukacji Nauczycielskiej

Adiunkt habilitowany w Katedrze Polonistycznej Edukacji Nauczycielskiej, metodyk, literaturoznawca, teatrolog.

Zainteresowania naukowe:

interdyscyplinarny wymiar edukacji polonistycznej, literatura polska wobec cenzury, retoryka współczesna, recepcja toposów antycznych w kulturze współczesnej, stereotypy w kulturze i edukacji oraz relacja obraz-tekst.

Prowadzone zajęcia:

Metodyka nauczania języka polskiego i Stereotypy w edukacji i kulturze.

Książki:

• S. Borowicz, J. Hobot-Marcinek i R. Przybylska, Anty-Beatrycze: studia nad kulturową historią obrazu pijanej i szalonej staruchy, red. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2016.

• Stara Baba i Goethe. Doświadczenie i transgresja starości. Tadeusz Różewicz, Czesław Miłosz, Jarosław Iwaszkiewicz, WUJ, Kraków 2012.

• Stara Rebeliantka. Studia nad semantyką obrazu, WUJ, Kraków 2010, współautorzy: Sebastian Borowicz, Renata Przybylska.

• Gra z cenzurą w poezji Nowej Fali. 1968-1976, WL, Kraków 2000.

   

  Wybrane artykuły:

·  Cenzor jako odbiorca i współtwórca tomików Rafała Wojaczka „Nie skończona krucjata" i Stanisława Barańczaka „Dziennik Poranny" (w:) Ostrożnie z literaturą (przykłady, wykłady oraz inne rady), red. S. Balbus, W. Bolecki, Warszawa 2000.

·  Literatura w Krakowie (w:) Encyklopedia Krakowa, red. A.H. Stachowski, Warszawa – Kraków 2000.

·  Poststrukturalne kierunki badawcze w szkolnej praktyce polonistycznej, czyli o związkach teorii literatury i metodyki (w:) Polonista w szkole. Podstawy kształcenia nauczyciela polonisty, red. A. Janus – Sitarz, Kraków 2004.

·  Polonistyka szkolna a kultura masowa (w:) Przygotowanie ucznia do odbioru różnych tekstów kultury, red. A. Janus – Sitarz, Kraków 2004.

·  Nauczyciel czyli o roli autorytetu w procesie interpretacji (w:) Doskonalenie warsztatu nauczyciela polonisty, red. A. Janus – Sitarz, Kraków 2005.

·  Nowa Fala (w:) Historia literatury polskiej. Literatura współczesna, t. X (suplement), red. A. Skoczek, Kraków – Bochnia 2006.

·  Stanisław Barańczak (w:) Historia literatury polskiej. Literatura współczesna, t. X (suplement), red. A. Skoczek, Kraków – Bochnia 2006.

·  Mit, literatura i mitologia nowa w szkolnej praktyce interpretacyjnej (w:) Szkolne spotkania z literaturą, red. A. Janus – Sitarz, Kraków 2007.

·  Moralność, moralizatorstwo i „moralna iluminacja" (w:) Wartościowanie a edukacja polonistyczna, red. A. Janus – Sitarz, Kraków 2008.

·  Dionizyjska Pani śmieje się śmierci w oczy. O archetypie starej pijanej kobiety we współczesnej literaturze polskiej (w:) Śmiech, red. A. Czekanowicz, S. Rosiek, Gdańsk 2005 – współautor Sebastian Borowicz.

·  Pośmiertne losy Adama Mickiewicza w aktach PRL-owskiej cenzury. Mickiewicz na nowo odczytany przez Pokolenie '68 i PR-owskich cenzorów (w:) Przyjaźń, miłość, nienawiść w życiu Adama Mickiewicza. Adam Mickiewicz życie pośmiertne i reinterpretacje, red. J. Bachórz, Gdańsk 2006.

·  Staro – młoda Dionizyjska Pani. O literackich metamorfozach starych bab i kobiet (w:) Egzystencjalne doświadczenie starości w literaturze, pod red. A. Glenia, I. Jokiel i M. Szladowskiego, Opole 2008.

·  Trans-Atlantyk 1953-1956 czyli Gombrowicz o życiu literackim Kraju, w: Witold Gombrowicz Nasz Współczesny, pod red. J. Jarzębskiego, Kraków 2010.

·  Anus libidinosa jako fetysz literacki, w: Fantazmaty i fetysze w literaturze polskiej XX (i XXI) wieku, J. Wierzejewska, T. Wójcik, A. Zieniewicz, Warszawa 2011 - współautor Sebastian Borowicz.

·  Metanarracje orficko-bakchiczne w utworach Starych Mistrzów (Cz. Miłosz –  J. Iwaszkiewicz), czasopismo internetowe KUL „Littera Antiqua" 1 (2011) – współautor Sebastian Borowicz.

·  Stara Baba i skandalizujące "autoportrety" starości (T. Różewicz, Cz. Miłosz), w: Tabu. Trend. Transgresja. Skandal w kulturze europejskiej i amerykańskiej, t.II, red. M. Dąbrowska, J. Nadolna. M. Skibińska, M. Ursel, Warszawa 2013.

·  J. Hobot-Marcinek, Dlaczego klasycy? – o zagrożeniach i perspektywach  ponowoczesnej edukacji polonistycznej, w: Edukacja polonistyczna jako zobowiązanie. Powszechność i elitarność polonistyki. Red. E. Jaskółowa, D. Krzyżyk, B. Niesporek-Szamburska, M. Wójcik-Dudek, przy współpracy D. Jagodzińskiej i A. Zok-Smoły. Katowice 2016. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, s. 313-322.

·   J. Hobot- Marcinek, Nowofalowy dramat uczestnictwa. Cenzura wobec programów i praktyki poetyckiej Pokolenia’68, w: „Sztuka czytania między wierszami”. Cenzura w komunikacji literackiej w Polsce w latach 1965-1989, pod red. K. Budrowskiej, M. Kotowskiej-Kachel, Warszawa 2016.

Inne publikacje:

• Edelman Marek, The Ghetto Fights. Memoir by Marek Edelman (w:) Reference Guide to Holocaust Literature, red. T. Rigss, Detroit, New York, San Diego 2002.

• Szpilman Władysław, The Pianist. The extraordinary story of one man's survival in Warsaw 1939 -1945. Memoir by Władysław Szpilman 1946 (w: ) j. w.

• Retoryka współczesna – współczesność retoryki, w: „Język polski", z. 1-2, t.81, 2001 – współautor M. Rusinek.

• Poeci poszukują prawdy – rozmowa z Julianem Kornhauserem (w:) „Dekada Literacka", nr 3/4,Kraków 2005.

• Nie tworzyłem legendy – rozmowa z Jerzym Kronholdem (w:) „Dekada Literacka", nr 3/4, Kraków 2005.

• J. Hobot-Marcinek, Dlaczego klasycy? – o zagrożeniach i perspektywach  ponowoczesnej edukacji polonistycznej, w: Edukacja polonistyczna jako zobowiązanie. Powszechność i elitarność polonistyki. Red. E. Jaskółowa, D. Krzyżyk, B. Niesporek-Szamburska, M. Wójcik-Dudek, przy współpracy D. Jagodzińskiej i A. Zok-Smoły. Katowice 2016. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, s. 313-322.

•  J. Hobot- Marcinek, Nowofalowy dramat uczestnictwa. Cenzura wobec programów i praktyki poetyckiej Pokolenia’68, w: „Sztuka czytania między wierszami”. Cenzura w komunikacji literackiej w Polsce w latach 1965-1989, pod red. K. Budrowskiej, M. Kotowskiej-Kachel, Warszawa 2016.

   

  Granty i projekty badawcze:

  Kierownik grantu, temat „Dionizyjska Pani i fantasmagoria śmierci. Przestrzeń semiotyczna starości i upojenia w polskiej literaturze współczesnej" (data ukończenia 2010).

  Kierownik grantu: Obraz "anus ebria et delirans" w kulturze europejskiej (średniowiecze - XIX wiek).

  Nagrody i wyróżnienia:

  2001 – Nagroda JM Rektora UJ

  2010 – Nagroda JM Rektora UJ

  2012 – Nagroda J.M Rektora UJ

  2017 – Nagroda J.M Rektora UJ

S. Borowicz, J. Hobot-Marcinek i R. Przybylska, Anty-Beatrycze: studia nad kulturową historią obrazu pijanej i szalonej staruchy, red. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2016.

Tom 9 Obrazy Współczesności

Wydawca: Wydawnictwo Literackie, 2000

ISBN: 8308030866, 9788308030868

Liczba stron: 381

Studium o poezji i cenzurze. Jego napisanie poprzedziły badania archiwów i analizy tekstów literackich.

Przedmiotem badań stała się określona formacja poetycka - poezja Nowej Fali. W tekstach blisko dwudziestu poetów poszukiwała autorka książki odpowiedzi na pytanie: jak ograniczenia cenzuralne w owej epoce wpływały na poetykę utworów, jakie były antycenzuralne strategie twórców, a jakie strategie cenzury

Jest to pierwsze, tak obszerne, studium o cenzurze PRL i literackim kontekście jej działania, bezcenne jako dokument tamtych czasów dla młodszego pokolenia, interesujące dla filologa, historyka, socjologa i politologa. więcej >>

Stara baba i Goethe, Doświadczenie i transgresja starości (Tadeusz Różewicz, Czesław Miłosz, Jarosław Iwaszkiewicz)

ISBN: 978-83-233-3271-8

Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

rok: 2012
stron:334

Stary Poeta i Stara Dionizyjska Baba (łac. anus ebria) - to postaci, które sytuują się na dwóch przeciwległych biegunach kulturowych modeli obrazowania oraz przeżywania sędziwego wieku, uchylania zasłony śmierci i przejścia w zaświaty. Tymczasem dla Tadeusza Różewicza, Czesława Miłosza i Jarosława Iwaszkiewicza figura zbuntowanej przeciw śmierci starki staje się literackim tematem, a nawet - zapomnianym, choć archetypicznym - konkurencyjnym względem społecznie preferowanych, wzorcem przeżywania podeszłego wieku. Wspomniani twórcy, zmagający się z doświadczeniem obcości i destrukcji własnego ciała oraz bliską perspektywą jak najbardziej jednostkowej i indywidualnej śmierci, tworzą przekorne i zarazem wnikliwe literackie „autoportrety" własnej starości, dokonując w swych seniliach transgresji obrazu-kliszy Starego Poety. Na swą przewodniczkę wybierają właśnie Dionizyjska Babę, która w ich oczach staje się rywalką usankcjonowanych przez kulturę postaci „wielkich starców", takich jak Tołstoj czy Goethe. Za jej przykładem czcigodnemu, poddanemu kulturowemu liftingowi, obliczu starości nadają bakchiczny, syleniczny i zarazem błazeński uśmiech - niekiedy wesoły, niekiedy żałosny, ale zawsze poszukujący eschatologii ostatecznej w upojeniu życiem.

Wnikliwe, erudycyjne studium toposu starości, wyróżniające się oryginalnością i przygotowane z filologiczną kompetencją. [z recenzji prof. dr hab. Anny Pilch] Więcej >>

Stara rebeliantka, Studia nad semantyką obrazu

Sebastian Borowicz , Joanna Hobot-Marcinek , Renata Przybylska

ISBN: 978-83-233-2997-8

Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

rok: 2011
stron:384
oprawa: miękka

Tytułowa stara rebeliantka to figura mająca moc wyzwalania z ram otaczających praw. W swym wizualnym i językowym wymiarze przyjmuje kształt lubieżnej, starej pijaczki (łac. anus ebria), której wulgarne zachowanie jest odwróceniem naturalnego, pożądanego przez społeczeństwo stanu bycia.

Ten szczególny obraz został zbudowany na anty-ideach, kliszach łamiących lub w bardzo wyraźny sposób naruszających kulturowe tabu, jak kobiece pijaństwo, swoboda seksualna czy wyzwolenie spod władzy ukształtowanych przez tradycję norm. Tylko tak skrajnie wyrazista konstrukcja mogła stać się fundamentem dla znaku wyrażającego jednocześnie idee protestu i nadziei. Z wnętrza swego ciała-obrazu „pijana starucha" czerpie więc swoją moc uzdrawiania (remediatio), pocieszenia (consolatio), wyzwalania (liberatio) i negacji śmierci (negatio mortis). Jako kpiarska i komiczna „demaskatorka" norm i zasad postać ta stała się jednym z bardziej charakterystycznych znaków „eschatologii upojenia". W obecnej kulturze relacje obrazu „starej pijanej kobiety" ze sferą sacrum uległy znacznemu zatarciu. Dziś jej bunt zdaje się mieć głównie wymiar naturalistyczny, tymczasem polska literatura współczesna odkrywa tę postać na nowo, przywołując zapomniane konteksty, odsłania eschatologiczny sens tej konstrukcji. „Stara pijaczka" znów staje się pełną ekspresji „dionizyjską starą babą", jej realistyczny „szkielet" ponowie obrasta w warstwy należnych tej postaci sensów, treści i ulotnych metafor.

Wysoce oryginalne trans-dyscyplinowe studium przypadku nie mające precedensu w literaturze przedmiotu, stanowiące ewenement wśród bieżących publikacji polskiego środowiska humanistycznego […] wykonane na bardzo wysokim poziomie profesjonalnego warsztatu, a przy tym stanowiące dobrze napisaną i ciekawą propozycję lekturową.

prof. dr hab. Ryszard Nycz

Więcej >>